1. 1 - 12 |
2. 13 - 24 |
3. 25 - 36 |
4. 37 - 48 |
5. 49 - 60 |
6. 61 - 72 |
7. 73 - 84 |
8. 85 - 96 |
9. 97 - 101 |

O wentylacji

Powietrze wypełniające wnętrze pomieszczeń mieszkalnych czy biurowych, ulega zużyciu w wyniku oddziaływania różnych czynników związanych z funkcją i wyposażeniem pomieszczeń. Jest ono za-wilgocone przez oddychanie mieszkańców, gotowanie, suszenie, kąpiel w łazience. Zawiera dużo dwutlenku węgla powstałego w wyniku oddychania mieszkańców, spalania gazu i innych paliw. Za-wiera szkodliwe i trujące związki pochodzące z parowania powierzchni tworzyw sztucznych wykła-dzin, dywanów, farb i lakierów, parowania klejów wiążących płyty wiórowe mebli... Powietrze takie może również zawierać izotopy promieniotwórcze np. radon – gaz przenikający z gruntu poprzez nieszczelności do wnętrza budynku, bądź też pochodzący z materiałów budowlanych. Powietrze zuży-te traci walory powietrza świeżego, staje się szkodliwe a nawet niebezpieczne zarówno dla mieszkań-ców, jak i dla budynku i jego wyposażenia. Nadmierna ilość wilgoci przyczynia się do rozwoju trud-nych do usunięcia grzybów, które z kolei wytwarzają substancje szkodliwe dla zdrowia. Wykraplanie się wody, prowadzi do zamakania elementów konstrukcyjnych budynku, niszczenia jego wyposażenia i struktury. Spalanie gazu (lub innych paliw) w powietrzu o małej zawartości tlenu, zawsze prowadzi do wytwarzania silnie trującego tlenku węgla. Dlatego powietrze zużyte powinno być wymieniane na świeże dzięki działaniu wentylacji.

Gwałtowny wzrost kosztów ogrzewania zrodził nowy sposób konstruowania i budowy domów. Pojawiły się domy „szczelne”, w których okna i drzwi nie przepuszczały prawie w ogóle powietrza. Szybko okazało się jednak, że życie z „workiem foliowym na głowie” jest niemożliwe. Prowadzone od wielu lat badania (Belgia, Wielka Brytania, USA) wykazały istotny związek pomiędzy złą jakością powietrza a licznymi chorobami w tym wieloma odmianami groźnych alergii. Problem ten zwany w literaturze anglojęzycznej Sick Building Syndrome (Syndrom chorych domów) pojawił się i gwałtownie narastał w latach siedemdziesiątych (lata kryzysu energetycznego), kilka lat po wprowa-dzeniu idei energooszczędnych domów. Zaczęto wtedy poszukiwać rozwiązań prostych i tanich, ta-kich które poprawią jakość powietrza i jednocześnie pozwolą oszczędzać energię cieplną. Prawidłowo działająca wentylacja gwarantuje właściwą jakość powietrza w mieszkaniu. Zapewnia dostawę tlenu, usuwa dwutlenek węgla, spaliny oraz inne szkodliwe czy niepożądane substancje, oraz usuwa wilgoć z mieszkania odpowiedzialnej za rozwój pleśni i grzybów w mieszkaniu.

Wentylacja polega na usuwaniu z pomieszczeń zużytego powietrza i wprowadzeniu w jego miej-sce świeżego. Aby wymiana ta mogła mieć miejsce, potrzebne są do tego siły napędowe. W wentylacji naturalnej (zwanej też grawitacyjną) siły te pochodzą od różnicy gęstości powietrza zimnego (świeże-go na zewnątrz pomieszczeń) i ciepłego (wewnątrz pomieszczeń). Powietrze ciepłe opuszcza pomiesz-czenia kanałami wentylacyjnymi w miarę jak zimne napływa nieszczelnościami, lub w nowoczesnych rozwiązaniach nawiewnikami (Fot. 1). Czym większa jest różnica temperatur tym wydajniejsza wenty-lacja. Dodatkowym czynnikiem, który może wzmóc lub osłabić wentylację naturalną jest wiatr.

W wentylacji wymuszonej siły napędowe pochodzą od poruszanych elektrycznie wentylatorów. Są stosowane układy, w których wentylatory wywiewają powietrze zużyte a świeże napływa nawiewni-kami lub nieszczelnościami (wentylacja mechaniczna wywiewna), jak również takie gdzie wentylatory wywiewają i nawiewają powietrze (wentylacja mechaniczna nawiewno–wywiewna). W Polsce w budownictwie mieszkaniowym rozpowszechniona jest wentylacja naturalna jako najprostsza i najtańsza inwestycyjnie. Wymaga napływu powietrza przez nieszczelności okienne lub przez na-wiewniki i jest odprowadzana przez komin wentylacyjny z mieszkania.

Warunkiem dobrej wentylacji jest cyrkulacja powietrza w pomieszczeniach. Powietrze świeże powinno nieustannie, małym kontrolowanym strumieniem napływać do pomieszczeń. Powietrze zużyte, wypierane przez świeże, powinno ulatywać kanałami wentylacyjnymi. W przypadku wentylacji grawitacyjnej napływ powietrza najlepiej zrealizować stosując w oknach wszystkich pomieszczeń specjalne urządzenia zwane nawiewnikami. Świeże powietrze wpływające nawiewnikami skieruje się przez ciągi komunikacyjne (otwarte przestrzenie, przedpokoje, korytarze) do pomieszczeń wyposażonych w kanały wywiewne wyprowadzając z wszystkich pomieszczeń zużyte powietrze

Kiedy otworzymy okno, jest ono zwykle zbytnio otwarte. Większość nawiewników powietrza posiada powierzchnię przelotu około 30–40 cm2. Okno, nawet małych rozmiarów, uchylone tylko na małą szparkę może dać powierzchnię przelotu 10 razy większą od wymaganej. W konsekwencji tracimy dużo ciepła i pieniędzy nie wspominając o nieprzyjemnych przeciągach, hałasie. Jeśli wietrzymy otwierając okna w pomieszczeniach wyposażonych w zawory termostatyczne, poważnie zakłócamy ich działanie. Oszczędność i bezpieczeństwo może zapewnić nawiewnik okienny.

Rozwiązanie zwane potocznie mikrowentylacją, stosowane dość szeroko w oknach pionowych, polega na zluzowaniu uszczelki poprzez wprowadzenie dodatkowego, blokowanego przez okucia położenia skrzydła. Skrzydło okna wyposażonego w mikrowentylację może być całkowicie zamknięte, otwarte lub minimalnie uchylone. Powietrze powinno się przedostawać szczeliną powstałą w wyniku uchylenia skrzydła i zluzowania uszczelki. Słabością tego rozwiązania jest: zbyt mała wymiana powietrza, klamka w nowoczesnym oknie pionowym posiada wiele położeń realizujących funkcje otwarcia, uchylenia i rozszczelnienia. Jeśli okno wyposażone jest w mikrowentylację ze zmiennym stopniem otwarcia, położeń klamki może być sześć! Praktyka pokazuje, że pozycja mikrowentylacji nie jest używana, a wietrzenie odbywa się przez otwieranie okna.

Jeśli chodzi o wycinanie uszczelek, to można powiedzieć przekornie, że nie po to zastosowano uszczelki w nowoczesnych oknach aby je potem wycinać. Rozwiązanie to zostało wymuszone na producentach okien w Polsce przez tzw. procedurę aprobacyjną i traktowane jest jako zastępcze, dalekie od nowoczesności.

Nawiewnik jest dobrym i nie drogim sposobem na realizację tzw. wentylacji kontrolowanej, gdzie świeże powietrze wprowadzane jest do wnętrza „hermetycznej skorupy” budynku poprzez specjalne otwory o dobrze określonym położeniu i przekroju przelotu, wyposażone w regulację wielkości przepływu. Daje to możliwość kontrolowania stopnia wymiany powietrza, powtarzalność, możliwość zastosowania automatycznego sterowania, znaczną oszczędność energii.